پیش از آن که به کوه برویم، باید بدانیم که ورزش در طبیعت، تفاوت بنیادی با ورزش‌های دیگر دارد. نخست این که محیط این ورزش (کوهستان) دست ساخته‌ی انسان نیست، بلکه حاصل میلیون‌ها سال کار عوامل پیچیده‌ی طبیعی است، و به این دلیل اگر آسیبی به محیط کوهستان وارد سازیم. جبران آن به سادگی میسر نخواهد بود. دیگر آن که عامل‌های موجود در کوهستان بسیار نیرومند، و تحرک آنها تا حد زیادی پیش‌بینی نشدنی است، و از این رو خطر برای ورزشکار بی‌احتیاط و ناآزموده بسیار زیاد است.
یکی از کوه‌نوردان باتجربه گفته است که در کوهنوردی دو چیز را باید بیاموزیم:
اصول ایمنی در کوهستان برای آن که به خود آسیب نرسانیم، و اصول حفاظت در کوهستان برای آن که به کوه آسیب نرسانیم…………..
نخستین برنامه‌های کوهپیمایی خود را بهتر است که همراه فرد یا گروهی باتجربه اجرا کنید. معمولاً اینان می‌دانند که رفتن به چه منطقه و تا چه ارتفاعی برای یک مبتدی مفید و جذاب است. همچنین می‌دانند که چه وسایل و موادی برای شما لازم است. در عین حال بهتر است که خودتان به ایشان توضیح دهید که تاکنون چه کارهای کوهنوردی کرده‌اید، و بگویید که قصد ندارید در ابتدای فعالیت‌های جدی خود، کار برجسته و دشواری انجام دهید!
در نخستین برنامه‌های خود سعی نکنید که پا به پای کسانی باشید که بیشتر کوهنوردی کرده‌اند، چرا که ممکن است خود را بسیار خسته کنید یا به خطر اندازید. به ویژه اگر با اعضای یک گروه یا باشگاه کوهنوردی حرکت می‌کنید، توجه داشته باشید که در این جمع‌‌ها معمولاً اشخاص ماجراجو و نترسی پیدا می‌شوند که پا را از «حاشیه‌های اطمینان» فراتر می‌گذارند؛ شاید این اشخاص، آگاهانه برای گذر ار مرزهایی (به جا گذاشتن «رکورد» و …) خود را مثلاً درگیر یک مسیر سنگی دشوار کنند، یا قصد صعود سریع به قله را داشته باشند. اما شما به این وسوسه دچار نشوید که خود را قوی نشان دهید- درعوض، بهتر است به سرپرست برنامه توضیح دهید که می‌خواهید بدون فشار آوردن بر خود و بدون پذیرش خطر از کوه لذت ببرید. درواقع، سرپرست برنامه‌ای که اشخاص مبتدی یا کارآموز را با گروه خود به کوه می‌برد، باید این موضوع را بداند، اما شما هم از تذکر فروتنانه و محترمانه خودداری نکنید. در آینده، وقت برای یادگیری و انجام کارهای دشوارتر خواهید داشت!
نخستین برنامه‌های کوه نوردی شما باید در فصل گرم سال باشد (نیمه جنوبی کشور: فروردین تا آبان، نیمه شمالی کشور: اواخر اردیبهشت تا نیمه‌ی مهرماه) و زمانی که صرف بالا رفتن می‌کنید از سه چهار ساعت بیشتر نباشد. وسایلی که برای چنین برنامه‌هایی لازم دارید، می‌تواند بسیار ساده باشد: یک کفش ورزشی که زیره‌ی ضخیم و کمی نرم (برای جلوگیری از سر خوردن) داشته باشد، یک کوله پشتی کوچک، یک شلوار و پیراهن آزاد، پیراهن بادگیر، عینک آفتابی ضد اشعه‌ی فرابنفش (UV protection) ، کرم ضد آفتاب، حدود دو لیتر آب (اگر مطمئن هستید که چشمه‌ی آب پاکیزه‌ای سرراهتان هست، یک قمقمه‌ی یک لیتری کافی است)، کمی تنقلات، نان، و میوه و دیگر اقلام خوراکی.
هیچ‌گاه شیفته‌ی وسایل و پوشاک رنگارنگی که در دست و برتن دیگران (یا احتمالاً در مجله‌های کوهنوردی) می‌بینید، نشوید. برای خرید همیشه فرصت هست و پیوسته چیزهای نو به بازار می‌آیند؛ خیلی معقولانه و صرفه‌جویانه ببینید که به راستی چه چیزی موردنیازتان است و اگر فلان پوشاک یا وسیله را بخرید چند درصد به شما کمک می‌کند تا به هدف خود برسید؟ آیا نمی‌شود با کمی خوش فکری، از آن چه که دارید به گونه‌ای استفاده کنید که کارتان را راه بیاندازد؟ برای مثال، می‌توان برای کوه‌نوردی‌های چند ساعته تا یک روزه به جای خریدن کوله پشتی‌های نو و گران بها، از همان کوله‌پشتی که به مدرسه می‌بردید یا کوله‌ی دست دوم دوست‌تان استفاده کنید. یا در مراحل بعدی که نیاز به کیسه خواب داشتید، می‌توانید به جای خرید یک کیسه خواب عالی و گرم- که بسیار گران است- یک کیسه خواب متوسط بخرید، و به جای آن که در کیسه خواب عالی خود مجبور شوید همه‌ی پوشاک خود را درآورید، با پوشاک کامل و حتی کت پر بخوابید.
به دنبال کالاهای «مارک‌دار» و معروف خارجی هم نگردید؛ امروزه به راستی دشوار است که دریابید کالای موردنظر شما با فلان مارک معروف، در کشور اصلی یا با استانداردهای اصلی ساخته شده یا در چین و تایلند و … بهتر است در هر مورد که ممکن است، کالاهای ساخت داخل را بخرید که هم ارزان‌تر هستند، و هم در بسیاری موارد بهتر از انواع چینی و تایلندی؛ هم اگر عیبی پیدا کنند، می‌توانید برای تعویض یا تعمیر به سازنده‌ی آن مراجعه کنید. در عین حال، خرید کالاهای ایرانی به پیشرفت اقتصاد کشور کمک می‌کند، و انتقادها و پیشنهادهای شما در مورد کیفیت کالا می‌تواند آنها را بهتر کند. در انتخاب هر وسیله، بکوشید از نظر کسانی که از آن استفاده کرده‌اند، بهره ببرید و تا حد امکان، پیش از خرید نمونه‌ای از آن را که در اختیار دوستان‌تان است، امتحان کنید. و در هر حال با کوه‌نوردان یا فروشندگان با تجربه مشورت کنید.
یکی از وسایلی که خوب است از همان نخستین روزهای کوهنوردی به کار برد آن عادت کنیم، چوب دست یا باتوم (در اصل: baton) پیاده‌روی است. باتوم، به تقسیم وزن بدن و انتقال بخشی از ضربه‌ها و فشارها به دست کمک می‌کند، و به این ترتیب از فشار بیش از حد به زانوها که اندام‌هایی بسیار حساس هستند، جلوگیری می‌کند. باتوم، در حفظ تعادل و جلوگیری از زمین خوردن و نیز پیچ خوردن پا که می‌تواند به مچ پا آسیب برساند، بسیار موثر است.
با تشکر از نشاط کوهستان
دیدگاهتان را بنویسید