کمک های اولیه ودرمان مصدومان: کمکهای اولیه به مجموعه فعالیت ها واقداماتی که بلافاصله به فردآسیب دیده یا مجروحان حادثه صورت می گیرد، تا از عواملی که زندگی و سلامت آنها را تهدید می کند ، جلوگیری کرده و از وخامت آسیب ایجاد شده و تا رسیدن پزشک به محل حادثه و یا رساندن آنها به مراکز درمانی ادامه پیدا میکند گفته میشود .
صدمات ناشی از بهمن و راههای درمان
بهتر آنست که کمکهای اولیه پیرامون مصدومین بهمن در یک دوره کامل،مرتبط وتخصصی بصورت نظری و عملی فرا گرفته شود.
قبل از هر کار از باز بودن راههای تنفسی اطمینان حاصل پیدا کنید .
(در ادامه به گونه هایی از این صدمات اشاره مینمائیم که هرچند کافی نیست ولی مفید است . توجه داشته باشید که موارد گفته شده نمونه هایی از آسیبهای است که ممکن است رخ بدهد وموارد بسیار دیگری وجود دارد . )….
سرمازدگی
تقریباً کلیه گرفتاران بهمن دچار این عارضه در دو درجه خفیف و شدید می‌شوند، که بسته به نوع پوشاک، زمان گرفتاری و نوع برف متفاوت است. همچنین امکان دارد سرمازدگی بصورت عمومی و یا فقط عضوی از بدن را در بربگیرد.
الف) سرمازدگی خفیفعلائم : کرختی پوست و ضعف حس لامسه ، کم شدن توان عضلات، بیحالی، لرزش و تپش قلب
درمان : بیرون آوردن لباسهای خیس، نوشاندن مایعات گرم (حدود ۵۰ درجه) – فراهم آوردن محیط به گرمای حدود ۳۰ درجه – عضو را به وسایل گرمازا نزدیک نکنید و آنرا مالش سریع ندهید.
ب) سرمازدگی شدید
سرمازدگی شدید عمومی :
علائم : بی هوشی یا ناآگاهی نسبت به محیط – خواب آلودگی – ضعف شدید و بیحالی – نفس‌های کوتاه و کم عمق – ضربان نامنظم و خفیف قلب – رنگ پریدگی – یخ زدگی بافت‌های سطحی بدن .
کمکهای اولیه
باز کردن راههای تنفسی – مصدوم را در صورت امکان بیدار نگهدارید – البسه خیس مصدوم را درآورید و او را داخل کیسه خواب یا محل مناسب دیگری قرار دهید – حتی الامکان چیزی به مصدوم نخورانید بخصوص اگر بی هوش است – برای درمان شوک سر مصدوم را حدود ۳۰ سانتی متر پایین‌تر از پاهایش قرار دهید – ضربه‌ها و فشارهای ناگهانی به مصدوم وارد نیاورید – علائم حیاتی مصدوم را کنترل کنید – در صورت لزوم به مصدوم ماساژ قلبی و تنفس مصنوعی بدهید – مصدوم را به بیمارستان منتقل کنید.
۲- سرمازدگی شدید موضعی :
علائم :
رنگ پوست عضو تیره است و به سمت سیاه شدن می‌رود-
در مراحل بحرانی عضو تاول می‌زند – عضو ورم میکند – عضو حس لامسه خود را از دست می‌دهد .
عضو قادر به حرکت نیست.
کمک های اولیه
تحت هیچ عنوانی عضو را ماساژ ندهید – از مالش با برف نیز جداً خودداری کنیداین کار باعث تخریب بافت یخ زده میشود.
تاول‌ها را نترکانید – اگر عضو دارای جراحت نیست آنرا پانسمان نکنید- می‌توانید روی زخم‌ها پماد تتراسایکلین بمالید.
قبل از باد کردن عضو اشیای مثل انگشتر ، دستبند و … را از آن خارج کنید .
عضو را درون آب ۲ تا ۲۵ درجه قرار دهید.
عضو را پایین گرفته و به آرامی تاب دهید تا خون جریان پیدا کند.
تذکر : اگر درمان عضو سرمازده به موقع و به روش صحیح انجام نشود، عضو فاسد شده و پزشک ناچار به بریدن (قطع ) آن خواهد بود .
شکستگی
علائم : درد شدید در محل، تورم و کبودی محل – بی حرکتی
کمکهای اولیه :
آتل بندی یا هر روش دیگر برای ثابت نگه داشتن عضو شکسته
کمپرس با یخ
اگر شکستگی در دست و پا و یا انگشتان بود یک یا دو طرف عضو را آتل ببندید – اگر عضو حالت طبیعی خود را از دست داده سعی نکنید آن را بحالت اولیه برگردانید.
اگر لگن خاصره ، استخوان با سن و یا ران شکسته باشد ، مصدوم را به پشت خوابانده او را به کمک طناب روی برانکار ثابت کنید .
در خصوص در رفتگی ها نیز اگر مهارت لازم جهت جا انداختن عضو را ندارید، آنرا آتل ببندید.
عضو در رفته چنانچه در همان روز حادثه جا انداخته نشود دچار مشکلاتی خواهد شد.
آسیب ستون مهره‌ها
علائم :
چنانچه مصدوم قادر به باز و بسته کردن انگشتان دست و پا نباشد و نتواند بوسیله دستانش دست شما را محکم بفشارد ، احتمال آسیب دیدن مهره های گردن و کمر وجود دارد و اگر فقط توانایی تکان دادن انگشتان پا را از دست داده است، احتمالاً مهره‌های کمر او آسیب دیده است.دراین حالت هرگز از مصدوم نخواهید گردن یا زانوهای خود را حرکت دهد.
کمکهای اولیه
تنها کمک انتقال به بیمارستان است اما روش حمل :
۱٫ مصدوم را به نحوی که گردن و پاهای او هیچگونه حرکتی نداشته باشند بر روی برانکار منتقل کنید.
۲٫ گردن او را با دو دست گرفته و نفر دومی آنرا آتل بندی کند.
۳٫ تمام بدن او را با کمک طناب و البسه بر روی برانکار ثابت کنید.
ضربه مغزی
بیش از ۴۰ درصد بهمن زده‌ها دچار ضربه مغزی می‌شوند و اغلب در همان لحظات اول جان می‌سپارند .
علائم :
سردرد، سرگیجه ، عدم تعادل ، استفراغ ، خارج شدن خونابه از گوش و بینی و در مراحل حاد بیرون ریختن ماده‌ای زرد رنگ و لزج از گوش .
کمکهای اولیه
چیزی به مصدوم نخورانید – مراقب باشید راههای هوایی او بخصوص موقع استفراغ بسته نشوند- در صورت لزوم بمصدوم ماساژ قلبی و تنفس مصنوعی بدهید – هر چه سریعتر به مراکز درمانی رسانده شود .
خونریزی داخلی
علائم : دو سری علایم وجود دارد
۱- علائم کلی که عبارتند از :
رنگ پریدگی صورت و لب ها – سردی پوست – تشنگی مفرط – نبض ضعیف – احساس خستگی
۲- علائم خاص
خون ریزی از ریه : بیمار سرفه‌های کف آلود و مخلوط با خون صورتی رنگ میکند.
خون ریزی از معده : بیمار خون قهوه‌ای رنگ قی میکند.
خونریزی از روده بزرگ : خون با مدفوع ترکیب شده و رنگ آن را سیاه تیره و قیر مانند می‌کنند.
خونریزی از روده کوچک : مدفوع بیمار قرمز رنگ میشود .
خونریزی از کلیه ها : ادرار مخلوط با خون است، در عین حال کلیه‌ها نیز دچار درد شدید می‌شوند.
خونریزی از مثانه : دفع ادرار با درد همراه و رگه‌های خون نیز در آن وجود دارد.
کمکهای اولیه
اگر بیمار شوکه شده ، با درازکش کردن و بالا گرفتن پاهای او (حدود ۳۰ سانتی متر) سعی در درمان عارضه نمایید.
به بیمار چیزی نخورانید – محلی را که مشکوک به خونریزی داخلی است با یخ کمپرس کنید .
در صورت امکان فشار خون مصدوم را کنترل کنید – اگر به تزریقات آشنا هستند در صورت پایین بودن فشار خون، سریعاً به بیمار سرم وصل کنید – بیمار را در حداقل زمان ممکن به مراکز درمانی انتقال دهید.
احیای قلبی – ریوی
علائم قطع تنفس
۱- عدم حرکت قفسه سینه ۲- شنیده نشدن صدای تنفس ۳ -خاکستری شدن پوست و کبودی زیر ناخن‌ها ۴- گشادی مردمک چشم‌ها
علائم ایست قلبی
۱- عدم احساس نبض گردنی (کاروتید)
۲- شنیده نشدن صدای قلب در ناحیه سینه
برای احیای قلب و ریه راههای مختلفی وجود دارد اما ساده و کاربردترین روش، استفاده از تنفس مصنوعی دهان به دهان و ماساژ قلبی است.
الف- تنفس مصنوعی دهان بدهان
۱- راههای هوایی مصدوم را بازکنید
۲- در یک سمت بیمار زانو زده ، کف یکدست را روی پیشانی مصدوم قرار داده با انگشت شست و نشانه همان دست بینی بیمار را مسدود کرده تا هنگام دمیدن، هوا از راه بینی خارج نشود ۳-شست دست دیگر را داخل گودی چانه قرار داده و بقیه انگشت‌ها را زیر چانه قفل کنید
۴-سر بیمار را به سمت بالا چرخانده تا گردن او بالا آمده و عبور هوا راحت گردد ۵-دهان بیمار را باز کنید ، لب های خود را دور دهان بیمار قرار داده وبا قدرت در آن بدمید و در حین دمیدن ، بالا آمدن قفسه سینه را تحت نظر بگیرید ۶-سرخود را بچرخانید و گوش خود را مقابل دهان مصدوم بگیرید تا صدای بازدم را بشنوید ۷-کار را دوباره از مرحله پنجم تکرار کنید
توضیح : تعداد تنفس مصنوعی باید حدود ۲۰ بار در دقیقه باشد .
ب- ماساژ قلبی
۱- بیمار را در محلی صاف و سفت و امن به پشت بخوابانید ۲- جناق سینه را به ۳ قسمت تقسیم کنید و حد فاصل ۱/۳ میانی و ۱/۳آخر را مشخص کنید ۳- پنجه‌های دو دست را در هم قفل کنید ، به روی بیمار خم شده و دست‌ها را بصورت کاملاً عمودی در محل مشخص شده قرار دهید. ۴- در یک لحظه و با قدرت، به محل مشخص شده فشار وارد کنید تا جائیکه قفسه سینه حدود ۴ سانتی متر پایین برود ۵- یک ثانیه صبر کرده و کار را دوباره تکرار کنید.
توضیح : تعداد تنس مصنوعی باید حدود ۶۰ تا ۷۰ بار در دقیقه باشد.
۷٫ در ضمن ماساژ قلبی ، دائماً نبض گردنی بیمار را کنترل کنید و در صورت بازگشت نبض ماساژرا متوقف کنید .
ج- انجام هم زمان ماساژ قلبی و تنفس مصنوعی
C.P.R
حالت اول : وقتی تنها هستید .
۱-وسیله‌ای زیر گردن بیمار قرار داده تا راه هوایی باز شود ۲-دو بار و بصورت پیاپی به بیمار تنفس مصنوعی بدهید ۳-قلب مصدوم را پانزده بار ماساژ دهید ۴-در حالی که نبض گردنی را در کنترل دارید یکبار به بیمار تنفس بدهد ۵- کار را به همین صورت و با نسبت ۲ تنفس به ۱۵ ماساژ ادامه دهید.
حالت دوم : وقتی دو نفر یا بیشتر هستند
۱-نفر اول مسئول انجام تنفس مصنوعی و نفر دوم مسئول ماساژ قلبی شود.
-۲نفر اول به بیمار یک تنفس بدهد ، سپس نبض کاروتید را در کنترل بگیرید.
۳-نفر دوم پنج مرتبه قلب مصدوم را ماساژ دهد.
۴-سپس نفر اول یکبار دیگر به بیمار تنفس بدهد .
۵-عملیات را به نسبت یک تنفس به ۵ ماساژ ادامه دهید
تذکر بسیار مهم :
اگر جریان خون بین ۳ تا حداکثر ۵ دقیقه متوقف شود و اکسیژن کافی به مغز نرسد، سلولهای مغز می‌میرند و در نتیجه مصدوم دچار مرگ مغزی و یا آسیبهای بسیار خطرناک میشود.
بنابراین عملیات احیا (C.P.R) را باید حداکثر ظرف مدت ۳ دقیقه آغاز کرد.
ترجمه وگردآوری :حسین جودکی ،کیوان زادخوش ، امیر برنجی ،مینا حسنی
منابع :
فهرست منابع
بهمن محمد تفنگدار
جزوه بهمن شناسی دکتر ابوالفضل جوادی
بهمن ترجمه دکتر منوچهر دادخواه انتشارات دانشگاه تهران
بهمن وبهمن شناسی فصلنامه کوه
کمکهای اولیه
جزوه کارآموزی برف ویخ فدراسیون کوهنوردی
wikipedia.org/wiki/Avalanche
americanavalancheassociation.org
Forest Service National Avalanche Center
انجمن پزشکی کوهستان ایران – دکتر حمید مساعدیان
دیدگاهتان را بنویسید