باشگاه قاجر قروه کردستان
کوهنوردی، کوهپیمایی، غارنوردی و دره نوردی

بدون شک گزارش نویسی نوعی عکس العمل و شناخت منطقی انسان از محیط پیرامون و وقایعی است که شاید فرصت پیش آمده در زمان دیگر براحتی میسر واقع نگردد. گزارشگر باید جهان بینی درست و واقعی از محیط کوهستان و پیرامون داشته باشد و رویدادها و اتفاقات را بدون دستکاری عینا به مخاطب و جامعه منتقل نماید. پرهیز از نوشتن نسبت به اعمال و کردار خود در فعالیت های ورزشی و کوه باعث تنبلی و از دست دادن فرصت های خوب در برنامه های کوهنوردی بوده و گاها برخی از آنها هیچ وقت فرصت و شرایط تکراری نخواهند داشت، برخی از کوهنوردان گزارش نویسی را وقت تلف کنی و بیان اتفاقات و مسائل پیش پا افتاده دانسته در صورتیکه وقوع رخدادها و اتفاقات درگذر زمان راهگشای بخش بزرگی از علاقه مندان و جوانان و نسل آینده خواهد بود و یاد آوری آن گاهی انسان را از خطرات پیرامون آگاه و منجر به مسیر یابی صحیح و درست از منطقه می نماید. یقینا وقوع حوادث و شرایط ویژه همواره بروی قلل مرتفع حادث نمی گردد، بلکه بخشی از وقایعه تلخ و شیرین در ارتفاعات پایین غافلگیرانه در کمین است. (معلم با خط کش چوبی اش زد پشت دستم و گفت جمله هایت زیباست گفتم اجازه آقا پس چرا میزنی؟ نگاهم کرد، پوزخند تلخی زد و گفت میزنم تا همیشه یادت بماند خوب نوشتن و زیبا نوشتن در این دنیا تاوان دارد. شاملو) در سال های نه چندان دور در اغلب برنامه ها تهیه گزارش دارای اهمیت زیادی بود و برخی از هنموردان در نوشتن گزارش علاقه مندی خوبی از خود نشان می دادند. به خاطردارم یکی از مربیان قدیمی در طول مسیر برنامه پیشنهاد نوشتن گزارش از قبل را داد و گفت در پایان برنامه آنها را با گزارش بعد از برنامه مقایسه می کنیم، متاسفانه اکنون اغلب یاران علاقه مند و با ذوق یا پای رفتن به کوه را ندارند و یا برخی از آنان درجمع ما نیستند ویا تعداد اندک باقی مانده تحت تاثیر جامعه گذار فعلی هم رنگ جماعت شده و گرفتاریهای روز مره دل دماغی برای آنان نگذاشته است. لذا در روزگار کنونی به ندرت  شاهد نوشتن گزارش و کروکی برنامه هستیم و چنانچه کسی نیز اراده ای برای نوشتن داشته باشد با مطالعه آن میتوان نداشتن شور و نشاط وکم حوصلگی نگارنده را در گزارش درک کرد. متاسفانه تکنولوژی و زندگی صنعتی حتی دردورترین مناطق کوهستانی آرامش و تمرکز فکری انسان راگرفته وما تحمل و حوصله ای برای نوشتن نداریم. از اینرو به نظر می رسد عملکرد نسل فعلی پاسخ گوی توقعات و نیازها نسل آینده نخواهد بود و در این عرصه همواره نوعی اضظراب و التهاب در جامعه کوهنوردی مشاهد می گردد. برخی تصور می کنند نوشتن گزارش یکبار برای هر قله کافی و نیازی به دوباره نویسی نیست در صورتیکه اغلب برنامه ها ترکیب تیم متغیر بوده و به تجربه ثابت شده به دلیل تغیرات ذاتی طبیعت وشرایط جوی درهر برنامه اتفاقات تازه و متفاوتی رخ می دهد. وانگهی نوشتن و تمرکز کردن به رویدادهای برنامه برای روشنگری ذهن وروان نویسنده مفید و مناسب می باشد. همچنین گزارش به عنوان سوابق معتبر همواره در هر شرایطی اثر مثبت خود را در جامعه کوهنوردی خواهد گذاشت. با مطالعه گزارش خوب می توان شرایط و موقعیت منطقه مورد نظر را پیش بینی و از قبل با تهیه امکانات و تجهیزات به اجرای برنامه پرداخت. شاید نوشتن گزارش های تکراری برای بعضی از برنامه ها از نظر برخی همنوردان و دوستان کار اضافی و وقت تلف کنی باشد در صورتیکه با نوشتن می توان مشارکت علاقه مندان و جوانان را فراهم کرده و آنان را ترغیب به ثبت اتفاقات روزشمار برنامه ها نمود. گزارش نویس باید فردی با ذوق و علاقه مند باشد تا در تهیه و نوشتن آن اغماض و کوتاهی نکرده و با حوصله ودر اسرع وقت توانایی نوشتن و انعکاس آن را داشته باشد. گزارش نویسی و انعکاس واقعیت های روزانه نیازمند پویایی و تسلط هنر نوشتن در قالب جملات دلنشین و همگرایی واژه ها و مفاهیم معنا دار و در بیان مسایل و رخدادها باید رک بود. متاسفانه تکنولوژی و ابزارهای فیلم برداری و مدرن روز باعث شده تا انگیزه نوشتن و ثبت وقایع در جامعه کوهنوردی بتدریج از درجه اهمیت کاسته و اغلب تمایل برای نگارش ندارند. لذ ابه اطلاعات اینترنتی و نوشته های مکتوب گذشته بسنده کرده و نوشتن و نگارش درخصوص وقایع و رخدادهای جامعه کوهنوردی را برای نسل آینده ضروری نمی دانند. به یقین معلوم نیست این تفکر و ایده برخواسته از فرهنگ جامعه کنونی تا چه اندازه مقبولیت عمومی داشته و بتواند پاسخ گوی نیازهای نسل آینده باشد ولی به نظر می رسد در بینش و نگرش جوانان و قشرهای جامعه کوهنوردی بتدریج  نوعی تنبلی و سستی اجباری در نوشتن و خواندن حاکم گردیده است. اغلب اوقات در برنامه های کوهنوردی در یک ستون و صف در حال حرکت و تابع اصول سرپرستی بوده و در نظر داریم نوشتن گزارش را در فرصت دیگری انجام دهیم. گاهی در ارتفاعات فشارهای روانی و خواب ارتفاع آنچنان به شخص قالب می شود که او فقط قادر است گامهای خود را در صف و ستون گروه جابجا کرده و از محیط پیرامون بی اطلاع می باشد و گاها درمسیر یالها و سراشیبی ها بخصوص در شب و هوای مه آلود بدلیل خستگی و کم حوصله رابطه سر قدم و عقب دار قطع شده و در تیم فاصله می افتد. از اینرو باید آگاه باشیم که زمان و فرصت گزارش نویسی را از دست داده و آثار و علائم و اتفاقات تلخ و شیرین در برنامه و مسیر طی شده منجر به فراموشی می گردد. از اینرو لازم است علاقه مندان در طول مسیر و مدتی را که در کوهستان با همراهان بسر می برند به نکات و رخدادها توجه کرده و آن را یاد داشت نموده و در فرصت مناسب به ویرایش آن بپردازند. بدون شک گزارش نویسی و ثبت علایم و نشانه های طبیعت و پیرامون تجارب گران سنگ مصاحبت و تبادل افکار همراهان در لحظه لحظه های صعود و برنامه همانند شکار لحظه ها بوده و باید با قلم شیوا و با فروتنی و تواضع دراختیار جامعه و علاقه مندان سپرده شود. با نوشتن میتوان سخت کوشی ها و عملکرد گران سنگ خود را از گذشته به دیده و نظر عموم گذاشت و تجارب ارزشمند و سترگ انسان را در صعود به قلل و در فراز و نشیب روزگار در عرصه گفتار و عمل به جامعه منتقل کرد. زیرا در این عرصه انسان موفق به نوشتن و نقد افکار و اندیشه های خویش خواهد شد. صداقت در نوشتن و بهره گیری از واژه های بدیل در عرصه ورزش کوهنوردی باید  با واقیعت ها و محیط پیرامون و تداعی دهنده واقعه و صحنه مورد نظرباشد. گاهی برخی از همنوردان و گزارش نویسان چشم خود را به واقعیت ها بسته و در بیان گزارش اقراق کرده و برای جلب توجه مخاطب با جملات ساختگی با تعریف و تمجید از مسیر و منطقه مورد نظر به سانسور واقعیت ها پرداخته و ذهن خواننده را از واقعیت های منطقه دور می کنند و یا اصرار دارند مسیرهای پیموده اولین گشایش بوده و در صحت آن گوش شنواندارند. لذا صحت در گزارش و صداقت در گفتار لذت بخش و دلنشین می باشد برای انتقال اطلاعات دقیق برنامه و منطقه مورد نظر لازم است نکاتی به عنوان ضروریات تهیه گزارش در نظر گرفته شود، زمانبندی برنامه محل برنامه، هماهنگی با نهادهای دولتی و احیانا انتظامی برای ورودی به محل موردنظر، راه رسیدن به محل، راه شوسه راه مال رو و شروع پیاده روی، محل اسکان و امکانات کمکی در منطقه مثل پناهگاه و جان پناه و یا خانه روستایی و مسجد، مسیر ماشین رو کوهستانی، تاریخ برنامه، وضعیت آب شرب، وضعیت جوی، شرایط اقلیمی و حیات وحش، صدور گواهی صعود، وضعیت زیست محیطی، مسیر قله وکار ترکیبی، نوع ابزارهای فنی، مقدار مصرف آب و مواد غذایی، تجهیزات و پوشاک، مسیر ثابت گذاری یا نرمال، مسیر ریزش سنگ یا بهمن مسیرهای اصلی و فرعی، ایستگاهای امن برای استراحت و توقف آیا در مسیر قله دیده میشود. کروکی مسیر و ثبت جی پی اس، اسامی مسیرها و مفهوم آن از نظر بومیان، داشتن راهنما از افراد محلی، نام قلل اطراف و مناظر منطقه، سابقه تاریخی منطقه، توضیحاتی در خصوص زمین شناسی قله، پیش بینی هواشناسی در منطقه، شناسایی یال ها و دره ها و نیز مسیر یابی در فصول سال، زمانبندی صعود و برگشت از قله، شناسایی مسیرهای یخچالی و نا امن. تعداد نفرات دربرنامه، توانایی اعضای تیم در برنامه، نشان گذاری مناطق بهمن خیز و نا ایمن، ارزیابی قله و مسیر مورد نظر، اطلاع رسانی قبل از برنامه، مطلع ساختن خانواده و نهادهای ذیربط از محتوای برنامه و محل آن، برگزاری جلسه با اعضای تیم در خصوص قله و آشنایی با آن قبل از برنامه، نقد و بررسی برنامه در شرایط مناسب در پایان برنامه و انعکاس آن در گزارش معرفی سرپست و مربیان و کادر اجرایی، ترکیب افراد از نظر جنسیتی، لیست و تهیه اسامی و مشخصات اعضای تیم، تخمین میانگین سنین افراد، شناسایی فرهنگ و سنتهای مردم منطقه. نیازمندی های دارویی و موارد پزشکی و امدادی و گرفتن شماره تماس از بومیان جهت دسترسی محلی، وضعیت پوشش آنتن درمنطقه، تشخیص مسیر های اصلی و فرعی مسیرهای قله از نظر قطب نما و موقعیت قله در منطقه از نظر جغرافیایی جلودار و عقب دار، داشتن بی سیم و ابزارهای ارتباطی در تیم و هزینه های تقریبی برای یک نفر.

منبع: سایت کوهنوردان سایپا

این مقاله توسط آقای ابراهیم فرجی پور نگارش شده است.