مورخه ۴ آذر ماه ۴۴ تن از اعضای باشگاه قاجر قسمتی از کلوت شهداد در کرمان را پیمایش نمودند.
در این برنامه از آب انبار حاج محمد تقی در شهر شهداد، باغ شازده و مقبره شاه نعمت الله ولی در ماهان بازدید نمودند.
گزارش تصویری برنامه در ادامه مطلب…
اعضای باشگاه
کلوت
گزارش برنامه …
۴۴ تن از اعضای باشگاه قاجر شب جمعه ساعت ۲۴ از میدان بلال قروه با یک دستگاه اتوبوس بسمت کرمان حرکت نمودند.
پس از عبور از شهرهای همدان-ساوه-قم-کاشان-اردستان ساعت ۸ صبح شنبه ۳ آذر به نایین رسیده و همانجا صبحانه را صرف نمودند.
صرف صبحانه
ساعت ۹:۴۵ حرکت نموده و پس از عبور از شهرهای یزد-مهریزساعت ۱۳ به شهر انار رسیده و ناهار را آنجا صرف نمودند.
صرف ناهار
ساعت ۱۴ براه افتاده و پس از عبور از شهرهای رفسنجان-ماهان -شهداد ساعت حدود ۶:۳۰ به ابتدای کلوت شهداد در کنار دکل مخابراتی رسیدند و همانجا چادرها را برپا کردند.
محل کمپ
گروهای زیادی از همه ایران زمین در آنجا حض.ر داشتند.
ساهت ۸ شب همگی در کنار چادرها شام را صرف نموده و سپس بعد از ساعاتی خوابیدند اگرچه صدای بوق ماشین ها و سر و صدای افراد گردشگر در آنجا اجازه خواب راحتی را نداد.
یکشنبه ۴ آذر ماه
اعضا ساعت ۶ بیدار شده و پس از خوردن مختصری صبحانه ، چادرها را جمع کرده و داخل اتوبوس گذاشتند.
ساعت ۷ شروع به پیمایش کلوت نمودند.
در همان ابتدای مسیر شترهایی برای سواری گردشگران بود.
تا ساعت ۱۰:۳۰ قسمت هایی از کلوت را پیمایش نمودند.
پس از گرفتن عکس و خوردن مقداری تنقلات بسمت ابتدای کلوت برگشتند.
در آنجا آقای حسین کلانتری از راهنمایان کویر که قبلا با ایشان هماهنگی شده بوذ، برای اعضا توضیحاتی را در خصوص کویر لوت و جاذبه های دادند کغ بسیار مفید بود.
آقای کلانتری
بانوان باشگاه
پس از خداحافظی با اثای کلانتری با اتوبوس بسمت شهداد حرکت کردند.
شهداد
در شهر شهداد از آب انبار آنجا دیدن نمودند.
ورودی آب انبار شهداد
شهداد
پس از بازدید از آب انبار راهی شهر ماهان شدند. آنجا از باغ شازده دیدن کردند.
عمارت ورودی باغ
عمارت اصلی باغ
باغ شازده
ناهار را در محوطه باغ شازده صرف نمودند.
صرف ناهار
پس از صرف ناهار 15:30 بسمت آرامگاه شاه نعمت الله ولی در شهر ماهان رفتند.
عکس از اینترنت
پس از بازدید از آرامگاه ساعت ۱۷ از همان مسیر ماهان بسمت قروه حرکت کردند.
دوشنبه ۵ آذر
ساعت ۱۳:۳۰ روز دوشنبه همه اعضا در نهایت سلامت و سپری نمودن یک برنامه مفرح به قروه رسیدند.
گزارش از : لیلا صالحی
معرفی کلوت شهداد
کَلوت از واژه‌های کل و لوت به معنای شهر لوت تشکیل شده‌است و در نواحی بیابانی، به برجستگی‌های بین شیارهای نعلی شکل کَلوت می‌گویند. نام دیگر کلوت یاردانگ است.
نوک این برجستگی‌ها مسطح و طرف رو به باد آنها پرشیب و طرف دیگر آنها کم‌شیب است.
وقتی در قلب کویر لوت در حال راه رفتن هستید ناگهان انگار به شهر جدیدی وارد می شوید، سازه های کوه مانندی را می بینید که با ظاهر منحصربفرد خود به تعداد زیادی در این منطقه قرار دارند. اینجا شهداد در ۱۰۰ کیلومتری کرمان است و قسمتی از آن به شهر کلوت ها معروف است. این شهر افسانه ای با مساحت ۱۱ هزار کیلومتر مربع تا شهداد ۴۰ کیلومتر فاصله دارد و در اثر فرسایش آبی و بادی در حدود ۲۰ هزار سال قبل شکل گرفته است. شاید با نگاه کردن به کلوت ها فکر کنید که اینها بقایایی از شهری چند هزار ساله هستند و قبلا انسان ها آن ها را ساخته اند اما در واقع این کوه ها فقط با دخالت باد و آب به وجود آمده اند. سنگ بستر کلوت ها در اثر برخورد بادهای شنی و ماسه ای فرسایش پیدا کرده و در طی سالیان قسمت های سست آن در اثر وزش باد فرو ریخته و کلوت ها ایجاد شده اند. کویر شهداد ۱۰۰ هزار نمکزار دارد و خالی از سکنه است، در آنجا غرق در سکوت و آرامش کویر می شوید، شهر کلوت ها در وسط این کویر ۱۴۵ کیلومتر طول و ۷۰ کیلومتر عرض دارد.
علت نام گذاری
واژه کَل در مناطق خراسان، مرکز ایران و سواحل دریای خزر معانی مختلفی دارد. در خراسان و سیستان و بلوچستان ریشه کلاته و کلات است که قلعه و دژ نیز از آن مشتق می‌گردد و به معنای آبادی یا روستایی است که در بلندی قرار گرفته و به محیط اطراف مشرف باشد. واژه کلاته به معنای کلات کوچک است و عموماً در پی اسامی مالک کلات استفاده می‌شده‌است. در مرکز ایران کلات به معنای روستایی محصور است و در دشت کویر و بیابان لوت هم‌معنی با دره یا شوره‌زار دارای درخت استفاده می‌شده‌است. در مناطق شمالی ایران (آبادیهای ساحلی دریای خزر) به صورت کلا بکار می‌رود و در گیلان کاله به معنای بوته‌زار است.
پیدایش کلوت
یاردانگ‌ها اغلب در رسوبات نرم دریاچه‌ای گذشته به وجود می‌آیند و در برخی بیابان‌های دنیا از جمله بیابان غربی مصر و بیابان لوت شهداد در ایران وجود دارند. کلوت‌ها اغلب در رسوبات نرم دریاچه‌ای گذشته به وجود می‌آیند و اشکال تپه‌های فرسایشی حاصل فرسایش بادی کلوت‌ها در مناطق خشک دنیا ازقبیل ایران، ایالات متحده، چاد، مصر، و پرو در سطح وسیعی گسترش یافته‌اند و فرآیندهای موجود تا حدی مورد مطالعه قرار گرفته‌اند.
کلوتهای بزرگ حاصل فرسایش آبی-بادی و کلوتهای کوچک تحت تأثیر فرسایش بادی شکل گرفته‌است.
سنگ‌های ناپیوسته مانند لای، رس به علت چسبندگی، به‌طور نامحسوسی تحت تأثیر فرسایش بادی قرار می‌گیرند و در حالت مرطوب، باد تأثیری ناچیزی دارد. در حالت خشک، هنگامی باد از دشت رسی می‌گذرد، با حمل دانه‌های ماسه، سطح دشت را شیار داده در این صورت به آن کلوت می‌گویند.
ناهمواری‌ها و اشکال فرسایش بادی ازجمله کلوت‌ها در مناطقی واقع هستند که باد سرعت کافی برای بادکندگی و سایش داشته باشد که در الگوی فرسایش بادی برخلاف فرسایش آبی حرکت مواد درهمه جهات امکان پذیراست. در نواحی با باد مداوم شدید و اقلیم خشک و بستر مناسب فرسایش باعث ایجاد شیارهای به صورت آرایه‌های موازی می‌شود که این شیارها (دالان‌ها) بر اثر افزایش فرسایش بادی-آبی گسترش می‌یابند. بدین نحو که عامل رطوبت باعث نرمی و سستی سطح منطقه می‌گردد. پس از خشکیدگی به سهولت با کوچکترین حرکت باد مواد برداشته می‌شود.
درحد فاصل این شیارها تپه‌های موازی و دوکی شکل کلوت‌ها هم جهت با باد غالب منطقه باقی می‌مانند: حالت دوکی‌شکل آن به نحو عمل فرسایش بادی مربوط می‌شود به‌طوری که شیب روبه باد بیش از قسمت پشت به باد است.
کلوتهای شهداد در بیابان لوت
عموماً بزرگترین کلوتهای ایران و در واقع معروف‌ترین آنها در دشت شهداد دیده شده و در منطقه لوت براساس ابعاد و عامل فرسایش به دو رخساره تقسیم می‌گردند. کلوتهای شهداد کرمان از زیباترین منظر طبیعی دنیا هستند که همه ساله گردشگران خارجی فراوانی را به سوی خود می‌کشانند. به ویِژه که در سالهای اخیر امکانات رفاهی و دسترسی این منطقه بهبود پیدا کرده‌است. این منطقه که به شهر خیالی لوت هم شهرت دارد از سوی مجله نشنال جئوگرافیک چند سال پیش به عنوان چهارمین جاذبه طبیعی دنیا انتخاب شده‌است.
پوشش گیاهی کلوت
هر چه به کلوت ها نزدیک تر شوید پوشش گیاهی کمتر و کمتر می شود. قبل از رسیدن به کلوت ها درخت های گز را می توانید به صورت پراکنده در گوشه و کنار ببینید اما با رسیدن به کلوت ها هیچ نوع گیاهی را در کنار آن ها پیدا نمی کنید. یا اینکه جنس خاک این منطقه با دیگر خاک ها تفاوت چندانی ندارد پس دلیل نبودن پوشش گیاهی در این منطقه را باید در چیزی دیگر جست و جو کرد. علت، بادهای شدیدی است که در این ناحیه می وزد و هر نوع ریشه گیاه را از خاک بیرون می آورد.
نبکاها
در نزدیکی شهداد، «نبکا»ها (گلدانهای کویری) وجود دارد که گاه طول آنها به ۱۰ متر می رسد؛ در حالی که بلندترین نبکاهاى صحراهاى افریقا ۳ متر طول دارند
آیا واقعا در این ناحیه شهری وجود داشته ؟
برخی، کلوت را ویرانه های شهری نفرین شده می دانند. در کتاب های صدر اسلام گفته شده که ویرانه های شهری در پای کلوت قابل مشاهده است. اما شرایط اقلیمی این منطقه طوری است که نمی توان در اینجا زندگی کرد پس احتمالا شهر، کاملا باستانی بوده است. با بررسی هایی که بر روی آثار کشف شده در این ناحیه انجام گرفت معلوم شد که آن ها برای دو تا سه هزار سال قبل از میلاد بوده اند. این احتمال وجود دارد که در این محل قبلا شهری وجود داشته اما در دوران باستان ناگهان این ناحیه تبدیل به کویر شده و شهر را از بین برده است. آثار تاریخی نشان می دهد که در گذشته، تمدن های بزرگ انسانی در این ناحیه زندگی می کردند اما به دلایلی شهر آن ها ویران شده است.
آب انبار حاج محمد تقی
آب انبار حاج محمد تقی از آثار تاریخی مربوط به دوره قاجار است که در شهر شهداد (در نزدیکی کرمان)، میدان امام حسین، کوچه سر میدان واقع شده است. این اثر در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۷۲۸۵ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این آب انبار مربوط با ۵۲ پله،۶ بادگیر و یک ورودی و خروجی آب در جنوب شهر شهداد واقع شده است.
آب انبار حاج محمد تقی در گذشته به عنوان یخچال سنتی مردم شهداد استفاده می شد.
این آب انبار در فصل زمستان از آب رودخانه شهداد آبگیری و با اضافه کردن مقداری نمک تصفیه و سپس در گرمای تابستان مورد بهره برداری اهالی قرار می گرفت.
طی چند سال اخیر بخشهایی از این آب انبار از جمله گنبد، بادگیرها و پله ها توسط اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان مرمت و بازسازی شده است.
در حال حاضر با ایجاد یک راهرو به طول ۵ متر به سوی مخزن ، این مجموعه مورد بازدید و استقبال بسیاری از مسافران و گردشگران قرار می گیرد.
معرفی مختصر باغ شازده
باغ شاهزاده یا باغ شازده زیباترین باغ تاریخی ایران محسوب می‌شود. این باغ در حدود ۲ کیلومتری شهر ماهان و حوالی شهر کرمان و در دامنه کوه‌های تیگران واقع شده و مربوط به اواخر دوره قاجاریه می‌باشد. این باغ با مختصات جغرافیایی۳۰ درجه و ۱ دقیقه عرض شمالی و ۵۷ درجه و ۱۷ دقیقه طول شرقی می‌باشد. ارتفاع این منطقه از سطح دریای آزاد ۲۰۲۰ متر است. این باغ مساحتی قریب به ۵/۵ هکتار دارد. دو مجموعه شرقی و غربی دارد. کوشک یا همان عمارت‌های آن بسیار زیباست و به صورت دو آشکوبه ساخته شده‌است و سر در آن از معماری خیلی زیبایی برخوردار است که آن را از سایر باغ‌های ایرانی متمایز و ممتاز می‌سازد. فواره‌های آن چشم هر بیننده‌ای را نوازش می‌دهد. این فواره‌ها که در طول باغ قرار دارند زیباترین فواره باغ‌های ایرانی هستند. زیرا سایر باغ‌های ایرانی کمتر فواره داشته‌اند و یا اگر داشته‌اند به این زیبایی نبوده‌اند. فواره‌های زیبای باغ شاهزاده بر اساس اختلاف ارتفاع و نه هیچ نیروی دیگری فعال هستند که این خود دلیلی بر هوش و ذکاوت مردمان کرمان زمین است. طول باغ شاهزاده کرمان ۴۰۷متر و عرض آن ۱۲۲ متر است. و بزرگترین و زیباترین باغ تاریخی ایرانی محسوب می‌شود.
آرامگاه شاه نعمت الله ولی
آرامگاه شاه نعمت الله ولی (عارف نامی) که در ۴۲ کیلومتری جنوب کرمان در شهر ماهان در استان کرمان قرار دارد، یکی از جاذبه های دیدنی این استان برای گردشگران و طرفداران عرفان و صوفیان است.شاه نعمت الله ولی شاعر و عارف قرن نهم هجری است که در ابتدا در شهرهای سمرقند، هرات و یزد زندگی می کرد. او بیست و پنج سال از عمر خود را در ماهان به سر برد و پس از فوتش نیز در همانجا به خاک سپرده شد. زیارتگاه او در اراضی وقفی در ناحیه ای دور از روستا قرار گرفته و شامل سه حیاط در راستای محور قبله است که به تدریج طراحی شده است. بناهای متعدد تشکیل دهنده این مجموعه شامل ورودی، صحن، حسینیه، رواق، حرم، مرقد، گنبد، چله خانه شیخ، آرامگاه شاه خلیل و مقابر متعدد دیگری هستند که قدیمی ترین آنها گنبد خانه ای است که صندوقه شاه نعمت الله ولی در آن قرار دارد و مربوط به دوره تیموریان بوده و اغلب دیگر بناهای آن متعلق به دوره صفویه با افزوده هایی از روزگار قاجار است.
آرامگاه یا آستانهٔ شاه نعمت‌الله ولی بنایی مربوط به دوره صفوی است که شهر ماهان در استان کرمان جای گرفته‌است. این اثر در تاریخ ۱۵ دی ۱۳۱۰ با شمارهٔ ثبت ۱۳۲ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
شاه نعمت‌الله ولی در سال ۸۳۲ و به قولی ۸۳۴ ه.ق در شهر کرمان درگذشت و در ماهان در میان باغی مدفون شد. هستهٔ اولیهٔ این بنا گنبدی منفرد بود که در سال ۸۴۰ ه.ق و به دستور «احمدشاه دکنی» ساخته شد و به‌تدریج گسترش یافت.
نخستین کسی که فرمان داد گنبد و بارگاهی رفیع و مجلل بر مرقد شاه ولی بنا کنند، سلطان احمد شاه بهمنی پادشاه دکن هندوستان بود که از مریدان و هواخواهان خاص او به‌شمار می‌رفت. … کتیبه کهن و تاریخی بسیار گرانبهای سر در مزار شاه ولی که یادگار اخلاص و ارادت بی شائبه سلطان احمد شاه و فرزند او به آن عارف بزرگ نامی است، هنوز هم پس از پنج و نیم قرن زینت بخش آستان شاه ولی است.
معماری بنا
این بنا که امروزه ۳۲۰۰۰ مترمربع مساحت دارد، در آغاز به شکل یک تک بنا با گنبدی بلند بر فراز فضایی چهار گوش درون باغ بزرگی بوده که در دوره‌های بعدی بناهای دیگری در کنار آن ساخته شده‌است. عمارت تاریخی مرقد شاه نعمت‌الله ولی، صحن‌ها و رواق‌های پیرامون آن نزدیک به شش هزار متر مربع گستردگی دارد. این عمارت آمیخته‌ای هنر معماری شش سده اخیر است.
آرامگاه در آغاز یک تک بنا در میان باغی پهناور بود و در نمای بیرونی خود از تزئینات نماسازی و کاشیکاری بهره‌مند بوده‌است. هم اینک نیز بخشی از این نماسازی با کاشیکاری معرق و زیبا با نقش اسلیمی و رنگهای لاجوردی، فیروزه‌ای، سفید و زرین در سر در باختری مقبره دیده می‌شود. دو گلدسته بلند، رواق شاه عباسی و دارالحفاظ، سردر محمد شاهی، صحن وکیلی، صحن اتابکی و صحن میرداماد از دیگر بخش‌های آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی هستند.
بقعه شاه نعمت‌الله تاق گنبدی و آراسته به نقاشی‌های روی گچ است. در این جا سنگ قبر از مرمری قرار دارد که روی آن آیه تطهیر و اطراف آن نام دوازده امام نگاشته شده‌است. در سویه جنوب غربی رواق پشت حرم فضای کوچکی قرار دارد که نعمت‌الله ولی دست کم یک چله (چهل شبانه روز) را در آن سپری کرده و در این مدت به پرستش و نیایش و عبادت می‌پرداخته و این مکان احتمالاً پیش از عصر صفویه ساخته شده که در زمان احداث رواق آن را حفظ نموده‌اند. آذین‌های درون آن بر پایه گونه‌گونی رنگها به دوران پس از تیموریان مربوط می‌شود. رواق شاه عباسی در سال ۹۹۸ هجری قمری در دوره شاه عباس بزرگ ساخته شده و بر سر در این رواق نام دوازده امام شیعیان بر روی فولاد و به گونه‌ای برجسته تراشیده شده‌است.
این بنا از چندین صحن تشکیل شده‌است شامل صحن‌های اتابکی، وکیل الملکی، حسینیه، میرداماد و بیگلربیگی. صحن میرداماد که به صحن شاه عباسی نیز خوانده می‌شود، در زمان سلطنت ناصرالدین شاه مرمت و بازسازی شد. صحن وکیل‌الملکی از یادگارهای محمد اسماعیل خان نوری وکیل الملک است. صحن حسینیه با مناره‌هایی به بلندای ۴۲ متر در سویه باختری آن در زمان محمد شاه قاجار برپا شده‌است. صحن اتابکی در زمان علی اصغر خان اتابک صدراعظم ناصرالدین شاه و با وجوه اهدایی او تازه‌ترین صحنی است که بنا نهاده شده‌است.[۱] ورودی امروزی آن از سمت شرق است که به صحن اتابکی و از آنجا به صحن وکیل الملکی که به رواق‌های دوره قاجاریه و گنبدخانه و رواق شاه عباسی و صحن حسینیه دسترسی دارد منتهی می‌گردد. آخرین صحن این بنا بیگلربیگی است که به خانه متولی‌باشی ختم می‌شود. در ساخت درهای آستانه که احتمالاً در هندوستان ساخته شده‌اند، از نقوش هندسی خاتم کاری شده، قطعاتی از عاج فیل بهره گرفته شده‌است.
بیشترین توسعه این مجموعه در دوران قاجاریه انجام شده‌است. معماران آن استاد کمال الدین حسین و بانی آن بکتاش خان (رواق و صحن میرداماد)، استاد رضاً و بانی آن عبدالحمید میرزاً (صحن حسینیه) هستند. صحن وکیل الملکی و رواق‌ها به دستور وکیل‌الملک اول و دوم در سالهای ۱۲۸۵ ه.ق بناگردیده‌است.
پس از زمین لرزه ۱۳۶۰ کرمان بخشی از قسمت بالایی گنبد آستانه فرو ریخت و شکاف‌هایی در آن پدیدار شد که توسط سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمان بازسازی شد.
این مجموعه طی شش قرن بنا شده و تداوم معماری ایران را در شش قرن گذشته و به صورت زیبایی به تماشا گذارده‌است. عناصر تزئینی مجموعه شامل کاشیکاری، کاربندی، مقرنس، گچبری و نقاشی است.
موزه
در بخش زبرین دالان ورودی، موزه شاه نعمت‌الله جای گرفته و در سویه شمال آن کتابفروشی و در سویه جنوب باختری آرامگاه امیرنظام گروسی سیاستمدار، ادیب و چهره نامدار دوره قاجار قرار دارد.
شماری کشکول آراسته به خط و نقش، شماری تبرزین تراشیده شده به همراه شمشیر مرصع با جلد چرمی، سپرهای گوناگون از پوست کرگدن و فولاد، کتاب‌های خطی و چاپ سنگی و چاپی کم‌مانند، شمار سیاری پته، ترمه و شال، ظروف چینی و بلور از جمله اشیای ارزشمندی هستند که در موزه آرامگاه شاه نعمت‌الله ولی نگهداری می‌شوند.
اطلاعات معرفی موارد بالا از اینترنت و ویکی پدیا می باشد
تاریخ اجرای برنامه: ۳ الی ۵ آذر ماه ۱۳۹۷
شرکت کنندگان آقا: طیب صالجی، شهرام نعمتی، پرویز صالحی، داریوش الهیاری، پرویز نویدی، جلال حنیفی، فرهاد طاهری، بهروز قاسمی، امیر رضا رحیمی، مهدی لقایی، حمید یارویسی،کامبیز اقدامیان، مرتضی شهبازی، علی چراغی، مشتاق لقایی، مرآت زارعی، محمد رضا رشید امیری، نادر رحیمی، کورش ایپکی، مرآت زارعی، خلیل هادی پور، حسین عربیان، جواد عزیزی
شرکت کنندگان خانم: صدیقه نوربخش، پوران علیشاهی، الهه زارعی، طاهره بیگلری، لاله همتی،ناهید نادری، صبا امجدی راد، نگین یارویسی، ترانه بیگلری، پروین پهلوانی، مهناز محمدی، شهلا صالحی، شعله اکبری، مرضیه محمدیان، مریم محمدیان، میترا قبادی، شایسته شیخی، زهرا قاسمی، شریفه دولتی، لیلا صالحی(سرپرست)
دیدگاهتان را بنویسید