وقتی شخصی در ارتفاع فعالیت ورزشی انجام می دهد در تنفس کمی مشکل پیدا کرده که دلیل این امر این است که فشار جو(فشار بارومتریک)در ارتفاع کم بوده و فشار سهمی اکسیژن نیز کاهش یافته است.بنابراین زمانیکه فرد عمل دم را انجام می دهد،فشار سهمی اکسیژن در هوای دمی پایین بوده و برای اینکه این مشکل تا حدودی برطرف شود،هورمون اریتروپویتین،برای افزایش تولید گلبولهای قرمز از کلیه ترشح می شود…..
_ در ارتفاع به دلیل افزایش تهویه ریوی،دفع CO2 افزایش می یابد یعنی مقدار H+ کاهش می یابد،در نتیجه آلکالوز تنفسی بوجود می آید؛در اینجا برای اینکه محیط به سمت اسیدی گرایش پیدا کند ،دفع یوم بیکربنات(HCO3-)از طریق کلیه افزایش می یابد.
_ از دیگر موضوعات مورد توجه این است که درصد اشباع هموگلوبین نسبت به سطح دریا کمی کاهش می یابد اما فشار سهمی اکسیژن سرخرگی در ارتفاع نسبت به سطح دریا حدود ۵۰ درصد کاهش پیدا می کند.
نتیجه: تغییر فشار سهمی اکسیژن نسبت به اشباع پذیری هموگلوبین در ارتفاع،مساله مهمتری می باشد.
· زمانیکه فرد در ارتفاع قرار میگیرد،حجم پلاسمای خون کاهش یافته ودر نتیجه هماتوکریت افزایش می یابد و اکسیژن بیشتری به عضلات می رسد. این موضوع درست است که با افزایش هماتوکریت،انتقال اکسیژن به عضلات بیشتر می شود اما اگر هماتوکریت از ۶۰ درصد (چه در ارتفاع و چه در سطح دریا)بیشتر شود،افزایش گران روی(ویسکوزیته)باعث کاهش سرعت جریان خون شده که این عمل باعث ایجاد اختلال در حمل اکسیژن به عضلات فعال می گردد.
· در اثر سازگاری با تمرین تا حدودی حجم خون دوباره افزایش می یابد؛(دلیل اینکه هنگام مسابقات ورزشی در شهرهایی با اختلاف ارتفاع زیاد می بایست چند روز قبل از مسابقه تیم و یا افراد را به شهر مورد نظر اعزام نموده تا سازگاریهای فیزیولوژیکی ناشی از تغییر ارتفاع و آب وهوا در افراد ورزشکار ایجاد گردد).
· در ارتفاع فشار سرخرگی افزایش می یابد.
· هرچه ارتفاع زیادتر باشد،VO2 max کاهش یافته و درنتیجه ظرفیت استقامتی پایین می آید.
· به دلیل ترشح اریتروپویتین در هفته اول ماندن در ارتفاع،تعداد گلبولهای قرمز(اریتروسیتها)افزایش می یابد.
· در ارتفاع فرد ممکن است دچار کاهش آب و تجزیه پروتیین شود.
· ماندن در ارتفاع سبب می شود که محیط بدن به سمت قلیایی (آلکالوز) گرایش پیدا کند.
· در ارتفاع ممکن است فرد دچارخیز یا ادم ریوی(تجمع مایع در ششها) و یا ادم مغزی (تجمع مایع در اطراف پرده های مننژ مغزی) شود.
گردآوری: دکتر حمید مساعدیان – عضو کمیسیون پزشکی اتحادیه جهانی کوهنوردی
تدوین: جناب آقای محسن داودی، منابع:فیزیولوژی ورزشی(خلاصه نکات درسی دکتر دریانوش) و دکترخالدان و با تشکر از وبلاگ کلکچال
دیدگاهتان را بنویسید