باشگاه کوهنوردی، کوهپیمایی، غارنوردی و دره نوردی قاجر قروه کردستان

به نام خالق زیبائیها؛ خالق طبیعت زیبای کوهستان‌ها

 ضمن عرض سلام، ادب و احترام خدمت یکایک حضار گرانقدر، پیشکسوتان عرصه غار و غارنوردی و همنوردان عزیز، بسیار خوشحالم که باردیگر فرصتی دست داد تا مقارن با برگزاری «کارگاه آموزشی غارشناسی و حفاظت از غارها همراه با تجلیل از فعالین روز غار پاک» که به همت انجمن غار و غارشناسی ایرانیان برپا شده در جمع شما عزیزان باشم.

دوستان عزیز؛

همان گونه که استحضار دارید؛ غارها از مواهب طبیعت و میراثی هستند که با گذر از سالیان متمادی – شاید میلیون‌ها سال – چند سالی در کنار آن‌ها خواهیم بود ولی باز هم غارها و دیگر جلوه‌های طبیعت باقی خواهند ماند. همزیستی انسان و طبیعت علیرغم بهره‌مندی انسان از آن، همواره به نحوی متعادل و متوازن در جریان بوده است. ولی در دوران معاصر، بنا به دلایل مختلف این تعادل از بین رفته است. این روزها غارها به عنوان بخشی از طبیعت حال و روز خوبی ندارند. اجزاء زیبا و زنده از درون غارها شکسته شده‌اند و بصورت قطعه‌ای بی روح و بی جان بر روی تاقچه خانه‌ها قرار گرفته‌اند. سرمستیمان از پیمایش غار، به شکل خراشی بر صورت غار و یا نوشته‌ای رنگین و زشت در غار ماندگار شده است. زباله‌ها و پسماندها در اعماق غارها ابدی شده‌اند. برای حفر یک معدن و یا احداث یک جاده و سد و سودی اندک از آن، چند میلیون سال فعل و انفعال غارزایی در چند روز منهدم و غاری با خاک یکسان شده است. سودای یافتن گنج، غارها را سوراخ سوراخ کرده است.  بخاطر ورود گردشگر، غارهای زیبا و بی بدیل را با سیمان سنگفرش کرده‌ایم و با چراغانی و نورافشانی، ساکنین اصلی غار را از خانه‌شان بیرون نموده‌ایم. با حفر چاه‌ در مجاورت غارها و استحصال بی رویه آب، غارها رو به ویرانی رفته‌اند و اکوسیستم غارها رو به نابودی هستند….

با این وجود مسروریم که در این اجتماع، عده‌ای دور هم جمع شده‌اند که دغدغه حفظ غارها را دارند و آستین همت بالا زده‌اند تا این رویه متوقف شود و از غارها دلجویی کنند. می خواهند این میراث سالم بماند و نسل‌های بعد هم با طبیعت زندگی کنند و باز هم تعادل باقی بماند. می‌خواهند آیندگان از آن‌ها به نیکی یاد کنند و راهشان را ادامه دهند.

بعنوان مسئول فدراسیون کوهنوردی و صعودهای ورزشی مایلم در این زمان کوتاه در مورد کارگروه ملی غارشناسی ایران به عنوان متولی حفاظت و بهره برداری از غارها و نیز فعالیت‌های فدراسیون کوهنوردی به عنوان عضوی از این کارگروه و نماینده خیل وسیع غارنوردان، باشگاه‌ها و گروه‌ها و هیات‌ها سخن بگویم:

کارگروه ملی غارشناسی ایران:

فدراسیون کوه‌نوردی این افتخار را داشته تا از نخستین دوره فعالیت کارگروه ملی غارشناسی ایران در سال ۱۳۶۸ (به عنوان نماینده سازمان تربیت بدنی بهمراه سازمان حفاظت محیط زیست، سازمان میراث فرهنگی و سازمان انرژی اتمی ایران) تا دوره کنونی عضو این کارگروه باشد.

بدون شک ایده تشکیل کارگروه ملی غارشناسی و توجه ویژه به موضوع حفاظت از غارها تا حد تشکیل یک کارگروه ملی و دخیل کردن کلیه سازمانها و وزارتخانه های مرتبط و ذینفع و همچنین تشکلهای مردیمی در این کارگروه نشان از اهمیت موضوع در کشور و نیز نزد رده های بالای مدیریتی دارد.

اعتقاد داریم این نهاد رسمی و قانونی باید محور کلیه فعالیتهای حفاظتی غارهای ایران باشد و تمامی اعضای کارگروه و همچنین کلیه مرتبطین غار در چارچوب سیاستها، برنامه ها، ضوابط و قوانین کارگروه فعالیت کنند و در تقویت و توانمندسازی این نهاد بکوشند.

کارگروه ملی غارشناسی ایران از ابتدای شکل گیری تا به امروز، چند دوره کاری و مسیر پر فراز و نشیبی را پشت سر گذاشته است و بدون شک جایگاه آن می تواند بسیار بالاتر و کارامدتر از شکل کنونی باشد.

ثبات مدیریتی، تخصیص بودجه لازم برای کارگروه، برگزاری جلسات منظم، مداوم، متعدد و مفید، مشارکت فعال اعضاء، تدوین و ابلاغ دستورالعملها، قوانین مکمل برای لازم الاجرا کردن مصوبات کارگروه، فعالیت مستمر و موثر کارگروه‌های استانی، ارتباط نزدیکتر کارگروه ملی با کارگروه‌های استانی، تشکیل جلسات در سطح کارشناسان، بهره‌مندی از مشاورین و صاحب‌نظران، ارتباطات و تعاملات بین المللی، سرعت عمل بیشتر در بررسی و پیگیری و واکنش به گزارشات تخریب غارهای کشور، تعامل و همکاری کارگروه با کلیه اعضاء، مشارکت بیشتر اعضای کارگروه با تقسیم وظایف، پایبندی و پیگیری مصوبات کارگروه توسط اعضاء، تعامل بیشتر با رسانه‌ها، اطلاع رسانی عمومی از شرح وظایف و فعالیت‌های کارگروه ملی و کارگروه‌های استانی، ارتباط مستقیم با بهره برداران غارها، تهیه اطلس جامع غارهای کشور، رده بندی غارها، ارتباط و تعامل با جوامع محلی و … برخی از مواردی است که می‌تواند به کارگروه ملی غارشناسی ایران کمک کند تا به جایگاه واقعی خود دست یابد.

اما فدراسیون کوهنوردی:

سابقه فعالیت فدراسیون کوهنوردی در رشته غارنوردی به چند دهه قبل (بیش از ۴۰ سال) بازمی‌گردد و نزدیک به بیست سال بعنوان متولی آموزش این رشته، تکنیک‌های تخصصی غارنوردی را به علاقمندان آموزش داده است.

در سال‌های اخیر نیز با رویکردی جدید، علوم و فنون مرتبط با غارنوردی را در برنامه‌های آموزشی رسمی خود گنجانده است؛ آموزش زمین شناسی و کارست به علاقمندان، آموزش امداد و نجات توسط برترین مدرسین جهان، آموزش نقشه برداری و نقشه کشی غار، پزشکی غارنوردی و غواصی غار

شاید آمار، گویای بخشی از فعالیت‌های صورت گرفته باشد:

آموزش بیش از ۱۲۰۰ نفر در مقطع کارآموزی غارنوردی

آموزش بیش از ۱۵۰ نفر در مقطع پیشرفته غارنوردی

بیش از ۱۰۰ مربی در مقاطع ۲ و ۳

آموزش زمین شناسی و کارست به بیش از ۳۵۰ نفر

آموزش پزشکی غارنوردی به بیش از ۴۰۰ نفر

آموزش نقشه برداری و نقشه کشی غار به بیش از ۱۵۰ نفر

و ۷ نفر در رشته غواصی غار

اعزام مربیان غارنوردی به خارج از کشور، برگزاری اکسپدیشن‌های غارنوردی بین المللی در ایران، حضور مربیان برجسته و مطرح جهان در کشور نیز بخش دیگری از فعالیت‌های فدراسیون در رشته غارنوردی بوده است.

از لحاظ ساختاری، غارنوردی در بخشی مستقل و تخصصی در فدراسیون فعالیت می‌کرده است و در سال جاری نیز بعنوان کارگروه غارنوردی و غارشناسی فعالیت خود را ادامه می‌دهد.

در استان‌ها و شهرها نیز هیات‌های کوه‌نوردی در زمینه برگزاری دوره‌های آموزشی غارنوردی و دیگر رشته‌های وابسته و همچنین حمایت از فعالیت‌های مرتبط با غار و غارنوردی، همراه و همیار غارنوردان هستند.

هیات‌های کوه‌نوردی استان‌ها از اعضای اصلی و موثر کارگروه‌های غارشناسی استانی محسوب می‌شوند و در جلسات کارگروه و تصمیمات و فعالیت‌های آن‌ها نقشی موثر دارند.

و نباید از گروه‌ها و باشگاه‌های کوه‌نوردی و غارنوردی نیز به سادگی بگذریم که بخصوص در سال‌های اخیر کارهای بزرگی در زمینه اکتشاف و برگزاری اکسپدیشن‌های مختلف انجام داده‌اند.

صدها گروه و باشگاه فعال در حوزه کوه‌نوردی و غارنوردی سرمایه عظیمی در کشور هستند که می‌توانند در زمینه حفاظت از غارها، فرهنگ سازی، اکتشاف و پیمایش، نقشه برداری و … نقش مهم و موثری ایفا کنند.

کمک به کشف، پیمایش و نقشه برداری غار سم (Som) به عمق ۴۰۶ متر توسط غارنوردان ایرانی و همچنین کمک به اکتشاف، پیمایش و نقشه برداری غار جوجار در کرمانشاه به عمق ۵۶۸ متر توسط غارنوردان ایرانی در سال جاری که امیدهایی برای کشف نخستین غار بیش از ۱۰۰۰ متر را در ایران بوجود آورد، موفقیت غارنوردان کشورمان در اکسپدیشن‌های غارنوردی در لهستان، اتریش، فرانسه و ترکیه همراه با غارنوردان زبده جهان، دستیابی و تجربه غارنوردی در عمق بیش از ۱۱۰۰ متر، تجربه و توانایی پیمایش‌های چند روزه در غارهای فنی، نقشه برداری ده‌ها غار در ایران، اکتشاف ده‌ها غار جدید در هر سال و … تنها بخشی از توانمندی غارنوردان کشورمان در سال‌های اخیر بوده است.

فدراسیون کوه‌نوردی و کارگروه غارنوردی و غارشناسی وظیفه خود می‌دانند با آموزش، تعاملات و مراودات بین المللی، بستر سازی، حمایت، پشتیبانی و تشویق گروه‌های فعال و غارنوردان مستعد، به شکوفایی هر چه بیشتر غارنوردی و غارشناسی در ایران یاری رسانند.

در امر حفاظت از غارها نیز پیشگیری را موثرتر و مفیدتر از درمان می‌دانیم و رمز موفقیت در پیشگیری، آموزش، اطلاع رسانی و فرهنگ سازی است. پاکسازی غارها امری بسیار موثر در خارج کردن زباله‌ها و پاکیزه کردن غارهاست و نتیجه مهم تر آن جلب توجه و اذهان به وضعیت ناگوار غارهای ایران است، فرصتی است تا همگان حجم زباله‌ها را ببینند و زحمات بسیار برای خارج کردن آن‌ها را لمس کنند.

ولی در کنار پاکسازی نباید از آموزش غافل شد، آلودگی غارها و زباله‌های درون آن‌ها، بخشی از تخریب هستند که هر چند با زحمت و تلاش فراوان ولی تا حد زیادی قابل پاکسازی هستند، ولی متاسفانه جبران کامل مواردی از قبیل یادگاری و یادبود نویسی و تخریب تشکیلات غاری تقریبا امکان ناپذیر است.

کلید حل این مشکل، آموزش، فرهنگ سازی و اطلاع رسانی است، طبیعی است که امر آموزش، زودبازده نیست ولی اثرات آن دراز مدت، وسیع و اصولی است. امر آموزش و اطلاع رسانی نیازمند همت جمعی و برنامه ریزی دراز مدت و مستمر است و با شناخت جوامع هدف و نحوه آموزش می‌توان به نتایج مطلوب دست یافت.

در همین راستا کارگروه غارنوردی و غارشناسی فدراسیون مطالب آموزشی مرتبط را در جزوات خود گنجانیده است و مربیان در دوره‌ها و پیمایش‌ها نکات زیست محیطی را به کارآموزان آموزش می‌دهند. همچنین به جهت اهمیت موضوع، بخش حفاظت از غار و کارست نیز در کارگروه غارنوردی و غارشناسی پیش بینی شده است که در نظر دارد با جدیت، آموزش در این زمینه را پیگیری و اجرا نماید. مسلما با آموزش غارنوردان در مقاطع مختلف یادگیری، برنامه‌ها و اکسپدیشن‌های غارنوردی با کمترین آسیب به محیط غار برگزار خواهد شد و هر یک از غارنوردان آموزش دیده به ترویج این فرهنگ در گروه‌ها و باشگاه‌های خود و همچنین جوامع محلی نزدیک غارها خواهند پرداخت. شواهد نیز نشان می‌دهد در سالیان اخیر، پیمایش‌ها پاک‌تر و تخریب‌ها بسیار کمتر از گذشته شده است. بطور نمونه یکی از تیم‌های باشگاهی در سال ۹۲ بخشی از اردوی آماده سازی برون مرزی خود در غار «پراو» را به پاکسازی این غار اختصاص داد.

با توجه به زمان، مایلم در انتها تاکیدی بر پتانسیل بالای کشور عزیزمان ایران در زمینه غار و کارست (Karst) داشته باشم. ایران با داشتن غارهای متعدد و مناطق کارستی وسیع می‌تواند از کشورهای مورد توجه در جهان باشد، غارها سرمایه‌های ما از بعد باستان شناسی، دیرین شناسی، اقلیم شناسی، زیست شناسی، آب شناسی، زمین شناسی و … هستند و هرگونه تخریب در این زمینه برابر است با از بین بردن سرمایه‌هایمان، سرمایه هایی که بدون شک تجدید ناپذیرند.

در کلام پایانی می خواهم از کلیه زحمت کشان در عرصه پاکسازی و حفاظت از غارها بویژه انجمن غار و غارشناسی ایرانیان به عنوان بانی این حرکت ارزشمند و نیز هیات های کوهنوردی که امسال نیز همانند سالهای گذشته تمام توان خود را در این زمینه به کار بستند تشکر و قدردانی کنم. امیدوارم با اتحاد و همدلی و برنامه ریزی و استمرار، معضل آلودگی و تخریب غارها را در سالهای آینده به فراموشی بسپاریم.

رضا زارعی/ رئیس فدراسیون کوه‌نوردی و صعودهای ورزشی

منبع: پایگاه خبری فدراسیون